Woedend

Afgelopen donderdag werd er een vrouwtje opgenomen bij ons op de afdeling. De vrijdag die daar op volgde moesten Very en ik werken en zagen we haar voor het eerst. Haar naam weet ik eerlijk gezegd niet eens, maar laat ik haar voor het gemak maar Dona Maria noemen. Zij werd opgenomen met, volgens de artsen, een verhoogde bloeddruk en een longembolie, verder niets. Toen Very en ik haar voor het eerst zagen tijdens de verpleegkundige visite ’s morgens vroeg, waren haar beide benen al tot in haar liezen afgestorven. De benen kregen geen bloed meer door een verstopping in een grote slagader van de buik die naar de benen gaat en de artsen waren daarvan al op de hoogte toen Dona Maria werd opgenomen. Ze hadden een bloedvatenonderzoek aangevraagd voor die donderdag en een consult bij een chirurg. Het bloedvatenonderzoek is al snel verzet naar vrijdag waarna het uiteindelijk geschrapt is, omdat een arts had besloten dat er, 48 uur na opname zonder enige vorm van behandeling, niets meer aan te doen was. Toen niet meer, nee, maar evengoed werd er wel nog een heparinepomp aangesloten om te kunnen beginnen met ontstollen (geen idee waarvoor). Door de arts werd heel eenvoudig gezegd dat het wachten was op het moment dat Dona Maria zou overlijden. Dona Maria was nog gewoon bij kennis en heel helder, ze praatte met ons en kon heel duidelijk aangeven wat ze wilde en of ze pijn had, toch was de arts niet van plan om haar noch haar familie te vertellen dat ze snel zou komen te overlijden. Fatsoenlijke pijnbestrijding was toen nog niet gestart, waardoor het vrouwtje verging van de pijn. Regelmatig ben ik even bij haar gaan kijken, heb haar hand vastgehouden en tegen haar gepraat. Ze keek me dan aan met haar donkere ogen. Nog nooit heb ik in iemands ogen zoveel angst gezien. Ik wist niet goed wat ik er mee moest doen. Ik streek maar wat met mijn hand door haar haar en legde mijn hand op haar buik op de plaatsen waar ze veel pijn had. Ze vroeg me steeds wanneer ze dat onderzoek zou krijgen en ik loog iedere keer dat ik het niet wist en het aan de arts zou vragen, maar in werkelijkheid heb ik het nooit aan de arts gevraagd, omdat ik wist wat het beleid was: wachten tot ze overlijdt.
In de loop van de vrijdag is er pijnbestrijding gestart en op zaterdagmorgen is de heparine gestopt. Om twaalf uur ’s middags is ze toen overleden. Alleen. Er was niemand bij haar die haar hand vast heeft gehouden. Wanneer ik dan terugdenk aan die donkere ogen vol angst, kan ik het niet verdragen. Alles had anders moeten gaan bij Dona Maria. Al bij opname had ze aangesloten moeten worden aan een heparinepomp en er had met spoed een bloedvatenonderzoek gedaan moeten worden, zodat ze nog geopereerd had kunnen worden. En ook al hadden de artsen dit niet gedaan, dan hadden ze op zijn minst nog het fatsoen moeten hebben om een degelijk pijnbestrijdingsbeleid moeten afspreken en met haar en de familie moeten praten. Door te zwijgen hebben de artsen zowel Dona Maria als haar familie de kans ontnomen om afscheid van elkaar te kunnen nemen. De artsen hebben gefaald in het stellen van een goede diagnose en geven van een goede behandeling. Ook heb ik het gevoel dat we als verpleging gefaald hebben, al weet ik wel dat we al het mogelijke hebben gedaan dat binnen onze macht lag. Het is hier niet normaal dat je als verpleegkundige het beleid van een arts tegenspreekt. De artsen en de verpleegkundigen werken allebei op een ander vlak van de zorg en je hoort je niet met elkaars werk te bemoeien. Toch zijn wij in Nederland opgeleid om te vechten voor de best mogelijke zorg voor de patiënt wanneer die dat zelf niet kan, ook wanneer je je soms uit moet spreken tegen het beleid van een arts. We hebben hier echt al het mogelijke gedaan, al heb ik er geen goed gevoel over. Ook ik heb gedaan wat redelijker wijs binnen mijn bereik lag om Dona Maria bij te staan en haar gerust te stellen, maar toch voelt het alsof ik tekortgeschoten ben. Die angstige blik in haar ogen zal ik niet snel vergeten.